گزیده بهترین اشعار درباره علم و دانش - وبلاگ مونوپاد

به گزارش وبلاگ مونوپاد، شعر درباره علم و دانش به والاترین دارایی معنوی انسان و حاصل خردمندی می پردازد. شاعران عظیم به اهمیت علم آموزی و کوشش برای کسب دانش، البته علم همراه عمل اشاره می نمایند. اشعاری در وصف علم و دانش شامل شعر درباره علم از فردوسی، سعدی، جامی، خیام، حافظ و شاعران عظیم دیگر و شعر بچگانه در خصوص علم و دانش را در خبرنگاران بخوانید.

وبلاگ مونوپاد | سرویس سرگرمی - علم و دانش همیشه در شعر فارسی مورد ستایش قرار گرفته است. آموختن علم به چراغ زندگی تشبیه شده که تاریکی ها را رفع نموده و راه و چاه را به آدمی نشان می دهد. در مجموعه شعر حاضر سعی بر آن بود که با توجه به نیاز مخاطبان زیباترین و متنوع ترین اشعار را گردآوری کنیم. ابتدا علم و دانش را در اشعار فردوسی، اشعار سعدی، اشعار حافظ، اشعار خیام نیشابوری و آثار دیگر شعرای عظیم زبان فارسی مورد جستجو قرار دادیم. در مرحله بعد سراغ اشعار شاعران معاصر رفتیم. در خاتمه برای مخاطبان خردسال وبلاگ مونوپاد شعری بچگانه آوردیم که آنها را به فراگیری علم و دانش علاقه مند خواهد نمود.

شعر درباره علم از فردوسی

چه گفت آن خردمند مرد خرد

که دانا ز گفتار از بر خورد

کسی کو خرد را ندارد ز پیش

دلش گردد از نموده خویش ریش

به گفتار دانندگان راه جوی

به گیتی بپوی و به هر کس بگوی

ز هر دانشی چون سخن بشنوی

از آموختن یک زمان نغنوی

چو ملاقات یابی به شاخ سخن

بدانی که دانش نیاید به بن

✦

به دانش گرای و بدو شو بلند

چو خواهی که از بد نیابی گزند

ز دانش در بی نیازی بجوی

و گر چند سختیت آید به روی

ز نادان بنالد دل سنگ و کوه

ازیرا ندارد بر کس شکوه

توانا بود هر که دانا بود

ز دانش دل پیر برنا بود

✦

به رنج اندر آری تنت را رواست

که خود رنج بردن به دانش سزاست

✦

بر ما شکیبایی و دانش است

ز دانش روان ها پر از رامش است

شکیبایی از ما نشاید ستد

نه کس را ز دانش رسد نیز بد

✦

شعر درباره علم از سعدی

گر کسی را رغبت دانش بود گو دم مزن

زانکه من دم درکشیدم تا به دانایی زدم

✦

علم چندان که بیشتر خوانی

چون عمل در تو نیست نادانی

نه محقق بود نه دانشمند

چارپایی بر او کتابی چند

آن تهی مغز را چه علم و خبر

که بر او هیزم است یا دفتر

✦

سعدی بشوی لوح دل از نقش غیر او

علمی که ره به حق ننماید جهالت است

✦

گر همه علم عالمت باشد

بی عمل مدعی و کذابی

✦

ای که دانش به مردم آموزی

آنچه گویی به خلق خود بنیوش

خویشتن را علاج می نکنی

باری از عیب دیگران خاموش

✦

به دهقان نادان چه خوش گفت زن:

به دانش سخن گوی یا دم مزن

✦

عام نادان پریشان روزگار

به ز دانشمند ناپرهیزگار

✦

نکند هرگز اهل دانش و داد

دل مردم خراب و گنج آباد

✦

به دانش عظیم و به همت بلند

به بازو دلیر و به دل هوشمند

✦

دعوی مکن که برترم از دیگران به علم

چون کبر کردی از همه دونان فروتری

از من بگوی عالم تفسیرگوی را

گر در عمل نکوشی نادان مفسری

بار درخت علم ندانم مگر عمل

با علم اگر عمل نکنی شاخ بی بری

علم آدمیتست و جوانمردی و ادب

ورنی ددی، به صورت انسان مصوری

از صد یکی به جای نیاورده شرط علم

وز حب جاه در طلب علم دیگری

هر علم را که کار نبندی چه فایده

چشم از برای آن بود آخر که بنگری

✦

علم از بهر دین پروردن است نه از بهر دنیا خوردن؛

هرکه پرهیز و علم و زهد فروخت

خرمنی گرد کرد و پاک بسوخت

شعر درباره علم از حافظ

نه من ز بی عملی در دنیا ملولم و بس

ملالت علما هم ز علم بی عمل است

✦

علم و فضلی که به چل سال دلم جمع آورد

ترسم آن نرگس مستانه به یغما ببرد

✦

حافظا علم و ادب ورز که در مجلس شاه

هر که را نیست ادب لایق صحبت نبود

✦

دفتر دانش ما جمله بشویید به می

که فلک دیدم و در قصد دل دانا بود

✦

فلک به مردم نادان دهد زمام مراد

تو اهل فضلی و دانش همین گناهت بس

✦

مباش غره به علم و عمل، فقیه! مدام

که هیچکس ز قضای خدای جان نبرد

✦

هر دانشی که در دل دفتر نیامده ست

دارد چو آب خامه تو بر سر زبان

✦

شعر درباره علم و دانش از جامی

علم چو دادت ز عمل سر مپیچ

دانش بی کار نیرزد به هیچ

✦

هر عمل دارد به علمی نیاز

تلاش از دانش همی گیرد رواج

آن که دارد ز علم و دانش کام

نهد آن را کمال ذاتی نام

✦

عقل و دین پردگی پرده اوست

علم و دانش همه پرورده اوست

✦

نخست از کسب دانش بهره ور شو

ز جهل آباد نادانان بدر شو

بود معلوم هر آزاد و بنده

که نادان مرده و داناست زنده

کسی کو دعوی فرزانگی کرد

کجا با مردگان همخانگی کرد

ولیکن پا به دانش نه درین راه

که علم آمد فراوان عمر کوتاه

نیابد هیچ کس عمر دوباره

به علمی رو کز آنت نیست چاره

چو کسب علم کردی در عمل کوش

که علم بی عمل زهریست بی نوش

چه حاصل زانکه دانی کیمیا را

مس خود را ننموده زر سارا..

بکن زین کارخانه در کتب روی

خیال خویش را ده با کتب خوی

ز دانایان بود این نکته مشهور

که دانش در کتب داناست در گور

انیس کنج تنهایی کتاب است

فروغ صبح دانایی کتاب است

بود بی مزد و منت اوستادی

ز دانش بخشدت هر دم گشادی

✦

ز دانش گردد کار گیتی به ساز

ز بی دانشی کار گردد دراز

ز دل سر زند سر دانش نخست

که بر دست و پا کار گردد درست

اگر در دنیا نبود آموزگار

گردد تیره از بی خرد روزگار

تفاوت بود اهل تمییز را

به هر کس ندادند هر چیز را

همان به که نادان به دانا رود

که از دانشش کار بالا رود

شعر خیام درباره علم

هرگز دل من ز علم محروم نشد

کم ماند ز اسرار که معلوم نشد

هفتاد و دو سال فکر کردم شب و روز

معلومم شد که هیچ معلوم نشد

✦

شعری زیبا در صفت علم از اوحدی

علم بالست مرغ جانت را

بر سپهر او برد روانت را

علم دل را به جای جان باشد

سر بی علم بدگمان باشد

دل بی علم چشم بی نورست

مرد نادان ز مردمی دورست

علم علم بر برین بالا

تا برو چون علم شوی والا

مبر از پای علم و دانش پی

تا به قیوم در رسی و به حی

علم عقلست و نفس علم خدای

بیش ازین بیخودی مکن به خود آی

زانچه بر جان نبشت در بوتات

شاخ علمست و میوه معلومات

نیست آب حیات جز دانش

نیست باب نجات جز دانش

هر که این آب خورد باقی ماند

چشم او در جمال ساقی ماند

مدد روح کن به دانش و دین

تا شوی همنشین روح امین

دین به دانش بلند نام گردد

دین با علم کی تمام گردد؟

نور علمست و علم پرتو عقل

روشنست این سخن چه حاجت نقل؟

علم داری مشو به راه ذلیل

علم بس راه را چراغ و دلیل

چون چراغ و دلیل و پرسیدن

هست، در شب چراست ترسید؟

علم نورست و جهل تاریکی

علم راهت برد به باریکی

دانشست آب زندگانی مرد

خنک آن کآب زندگانی خورد!

در پی کشف این و آن رفتن

جز به دانش کجا توان رفتن؟

نفس بیشه است و گر بزی شیرش

عقل بازو و علم شمشیرش

علم خود را مکن ز عقل جدا

تا بدانی که کیست عقل و خدا؟

تن به دانش سرشته باید کرد

دل به دانش فرشته باید کرد

علم روی ترا به راه آرد

با چراغت به پیشگاه آرد

علم اگر قالبیست ور جانیست

هر چه دانی تو به ز نادانیست

تن بی روح چیست؟ مشتی گرد

روح بی علم چیست؟ بادی سرد

جهل خوابست و علم بیداری

زان نهانی وزین پملاقاتی

جان داننده گر چه دمسازست

با بدن بر فلک به پروازست

راز چرخ و فلک بدین دوری

نه هم از علم یافت مشهوری؟

علم کشتی کند بر آب روان

وآنکه کشتی کند به علم توان

چون تو با علم آشنا گشتی

بگذری زآب نیز بی کشتی

سگ دانا ز گاو نادان به

به هنر در گذشت شهر از ده

گردد از جهل مرد کاهل و سست

دانش او را دلیر سازد و چست

گردش قبه چنین پرکار

نه به علمست، پس به چیست؟ بیار

این همه کار و حرفت و پیشه

نه هم از دانشست و اندیشه؟

جهل و کوریت سر به چاه کشد

علم و بینندگی به ماه کشد

دل گردد گر به علم بیننده

راه جوید به آفریننده

چون به علمش یقین درست گردد

در عمل نامدار و چست گردد...

✦

شعر درباره علم از دیگر شاعران عظیم

درخت تو گربار دانش بگیرد

به زیر آوری چرخ نیلوفری را

ناصر خسرو

✦✦✦

اقتصادی که ز تو کس نستاند، علم است

حرزی که تو را به حق رساند، علم است

جز علم طلب مکن تو اندر عالم

چیزی که تو را ز غم رهاند، علم است

رباعی از شیخ بهایی

✦✦✦

مشو گمراه و بیچاره چنین اندر ره سودا

چراغ دانشت بفروز و آن گه رای سودا کن

✦

سست گفتار بود در گه پیری در علم

هر که در کودکی از جهد سخندان نگردد

سنایی

✦✦✦

چون ز سینه آب دانش جوش کرد

نه گردد گنده نه دیرینه نه زرد

✦

ای بسا عالم ز دانش بی نصیب

حافظ علمست آنکس نه حبیب

مولانا

✦✦✦

ارزش انسان ز علم و معرفت پیدا گردد

بی هنر گر دعوی بی جا کند رسوا گردد

هر که بر مردان حق پیوست، عنوانی گرفت

قطره چون واصل به دریا می گردد دریا گردد

ای که بر ما می کنی از جامه نو افتخار

افتخار آدمی کی جامه دیبا گردد

قیمت گوهر گردد پیدا برِ گوهرشناس

قدر ما در پای میزان عمل پیدا گردد

آدمی هرگز نمی بیند ز سنگینی گزند

از سبک مغزی بشر چون سنگ پیش پا گردد

در راستا زندگی هرگز نمی افتد به چاه

با چراغ دین و دانش گر بشر بینا گردد

ما که در راه طلب دم از حقیقت می زنیم

طعنه های مدعی کی سدّ راه ما گردد

سر فرو می آورد هر شاخه از بارآوری

می نماید افتادگی انسان اگر دانا گردد

چند روزی گر به کام مدعی گردد فلک

غم مخور خسرو که روزی هم به کام ما گردد

خسرو نیشابوری

✦

گزیده قصیده درباره علم از پروین اعتصامی

گویند عارفان هنر و علم کیمیاست

وآن مس که گشت همسر این کیمیا طلاست

فرخنده طائری که بدین بال و پر پرد

هم دوش مرغ دولت و هم عرصه هماست..

تو مردمی و دولت مردم فضیلت است

تنها وظیفه تو همی نیست خواب و خاست..

چون معدنست علم و در آن روح کارگر

پیوند علم و جان سخن کاه و کهرباست

خوش تر شوی به فضل ز لعلی که در زمی ست

برتر پری به علم ز مرغی که در هواست..

جان را بلند دار که این است فزونی

پستی نه از زمین و بلندی نه از سماست..

آن را که دیبه هنر و علم در بر است

فرش سرای او چه غم ار زآنکه بوریاست..

جان شاخه ایست، میوه آن علم و فضل و رای

در شاخه ای نگر که چه خوش رنگ میوه هاست

ای شاخ تازه رس که به گلشن دمیده ای

آن گلبنی که گل ندهد کمتر از گیاست

اعمی است گر به دیده معنیش بنگری

آن کو خطا نمود و ندانست کآن خطاست

زآن گنج شایگان که به کنج قناعت است

مور ضعیف گر چو سلیمان گردد رواست

دهقان توئی به مزرع ملک وجود خویش

کار تو همچو غله و ایام آسیاست

سر، بی چراغ عقل گرفتار تیرگی است

تن بی وجود روح، پراکنده چون هباست..

در آسمان علم، عمل فزونین پر است

در کشور وجود، هنر بهترین غناست

می جوی گرچه عزم تو ز اندیشه برتر است

می پوی گرچه راه تو در کام اژدهاست..

با دانش است فخر، نه با ثروت و عقار

تنها هنر تفاوت انسان و چارپاست..

جان را هر آنکه معرفت آموخت مردم است

دل را هر آنکه نیک نگه داشت پادشاست

✦

شعر بچگانه در خصوص علم و دانش

اتل متل توتوله

بگو حسن کوچوله

علم و سواد چه جوره؟

فضل و کمال و بینش

باغ سواد و دانش

دلخواهن و قشنگن

قشنگ و رنگانگن

دانش و علم آموختن

ثروتِ علم اندوختن

تلاش می خواد و دقت

دقت می خواد و همت

در راه آن از شروع

برو با دیده باز

اتل متل توتوله

نری تو چاله چوله

چاله کم سوادی

به شکلی کشکی کشکی!

تا می تونی شب و روز

علم و سواد بیاموز

علاقه را به دانش

دانش و فهم و بینش

ببر تا آسمان ها

ببر تا کهکشان ها

چه کهکشانی به به!

چه آسمانی به به!

چه شاد و پُر سروره

دنیای علم و نوره

بی ناز و بی افاده

با ذوق و شوق و ساده

میاد سراغ دل ها

دل های مشتاق ما

مشتاق دانشیم ما

خواستار بینشیم ما

اتل متل توتوله

آهای حسن کوچوله

با بال های دانش

با شور و شوق و بینش

بِپَر به آسمان ها

برو به کهکشان ها

با علم و دانش بیا

برو به عمق دریا

دقت بکن با همت

به شاهکار خلقت

شاعر: محمد حاجی حسینی

کلام آخر

در انتها امیدواریم از خواندن اشعار با موضوع علم و دانش در سایت وبلاگ مونوپاد لذت و استفاده برده باشید. در صورت تمایل با ارسال نظر برایمان بنویسید کدام شعر را بیشتر دوست داشتید و آن را در تشویق به فراگیری علم تأثیرگذارتر می دانید.